- 23 Temmuz 2025
Zor Bir Geçiş – Kimim Ben?
Ergenlik, çocuğun hem bedensel hem de zihinsel olarak hızla değiştiği, kimlik arayışına girdiği zorlu bir dönemdir. Bu süreçte “Ben kimim?”, “Nasıl biri olmalıyım?” gibi sorularla boğuşan genç, en çok da özgüven alanında zorlanır.
Bu kırılgan süreçte ailelerin tutumu, ergenin özgüven gelişiminde belirleyici rol oynar. Peki, ergenlikte özgüven neden düşer ve aileler bu süreci nasıl sağlıklı yönetebilir?
1. Ergenlik Döneminde Özgüven Neden Sarsılır?
a) Fiziksel Değişim ve Bedensel Uyum Sorunları
Ergenlikte bedende hızlı ve ani değişimler yaşanır.
-
Akneler, kilo değişimleri, ses değişimi gibi faktörler gençte bedeninden utanma duygusuna neden olabilir.
-
Genç, kendini “farklı” ya da “yetersiz” hissedebilir.
b) Akran Baskısı ve Kıyaslanma
Ergenlikte sosyal çevre çok daha önemli hale gelir.
-
Arkadaş grubuna uyum sağlama baskısı
-
Sosyal medyada sürekli kıyaslanma
-
Popüler olma kaygısı
Bunlar gençte yetersizlik ve değersizlik hissi yaratabilir.
c) Akademik ve Sosyal Başarı Beklentisi
Okulda başarılı olmak, sınavlardan yüksek not almak, sosyal çevrede kabul görmek…
Bu alanlardaki yüksek beklentiler, genci “yetersizim” düşüncesine sürükleyebilir.
d) Kimlik Arayışı ve Kendiyle Çatışma
“Nasıl biri olmalıyım?” sorusu gençte kafa karışıklığına yol açar.
-
Bir yandan bağımsız olmak ister
-
Diğer yandan onay ve takdir arar
Bu ikilem, içsel çatışmaları ve özgüven kırılmalarını doğurabilir.
2. Aileye Düşen Rol: Destek mi, Baskı mı?
Ailenin yaklaşımı, ergenin özgüven inşasında anahtardır. Eleştirel, kıyaslayıcı ya da baskıcı tutumlar özgüveni zedelerken; destekleyici ve anlayışlı ebeveyn tutumları gencin kendine olan inancını güçlendirir.
3. Ailelerin Dikkat Etmesi Gereken 6 Kritik Nokta
Koşulsuz Kabul Gösterin
Başarıya ya da davranışa bağlı olmayan bir sevgi duygusu, gencin kendini değerli hissetmesini sağlar.
Sürekli Kıyaslamayın
"Bak Ayşe ne güzel çalışıyor!", "Sen de abin gibi ol." gibi kıyaslar, genci değersiz hissettirir. Her birey farklıdır.
Olumlu Geribildirim Verin
Küçük başarıları bile fark etmek ve takdir etmek, özgüveni besler.
Dinleyin, Yargılamayın
Gencin fikirlerini küçümsemeden dinlemek, onun kendini ifade etme cesaretini artırır.
Hata Yapmasına İzin Verin
Her hatada müdahale etmek yerine, gencin deneyim yoluyla öğrenmesini destekleyin.
Destekleyici Bir İletişim Kurun
Sadece gerektiğinde değil, her zaman ulaşılabilir olun. Gencin sizi “güvenli liman” olarak görmesi çok değerlidir.
4. Ne Zaman Uzman Desteği Alınmalı?
-
Genç sürekli olarak kendini yetersiz hissediyorsa
-
Sosyal ortamlardan uzaklaşıyorsa
-
Kendine zarar verici davranışlar gösteriyorsa
-
Uyku, yeme ya da okul düzeninde ciddi değişiklikler varsa
bu durum yalnızca geçici bir ergenlik hali değil, psikolojik desteğe ihtiyaç olduğunu gösteriyor olabilir.
Özgüven, Aile Desteğiyle Büyür
Ergenlikte özgüven, dış dünyanın etkilerine karşı savunmasızdır. Ancak aile, bu sürecin en güçlü koruyucusu olabilir. Eleştirmeden, kıyaslamadan, sevmeyi ve dinlemeyi bilen bir aile yaklaşımı, gencin hayat boyu taşıyacağı bir özdeğer duygusunun temelini atar.
Okuyucuya Çağrı
Ergenlik dönemindeki çocuğunuzla iletişimde zorlanıyor, özgüven sorunları yaşadığını gözlemliyorsanız yalnız değilsiniz.
ZindeZihin, ergen psikolojisi alanında uzman kadrosuyla, ailelere ve gençlere destek olmak için burada.
Şimdi bir adım atarak, çocuğunuzun kendine güvenen bir birey olarak büyümesini destekleyin.
Güvenli, uzman ve uygun destek şimdi sadece bir tık uzağınızda.
Kaynakça:
-
Steinberg, L. (2013). Adolescence.
-
Erikson, E. H. (1959). Identity and the Life Cycle.
-
American Academy of Child & Adolescent Psychiatry. (2022). Facts for Families Guide – Self-Esteem in Adolescents.